Een tijdje geleden gaf ik een gastcollege aan de Rijks Universiteit van Groningen, aan studenten van het honours college. Het onderwerp was “De psychologie van Duurzaamheid”, waarom komen er zo weinig mensen in beweging. De vegetarische hamvraag: hoe dit te doorbreken.
Na dit college kregen de studenten de opdracht zelf een interventie te bedenken. Natuurlijk moesten ze ook het effect ervan onderzoeken. Zes weken en dan presenteren. Ik werd uitgenodigd om de presentaties van hun interventies mee te beoordelen.
Ondanks dat het allemaal goede en intelligente interventies waren had ik toch een overall ontevreden gevoel. Alleen kon ik niet uitleggen waarom de interventies geen jubelstemming bij mij opriepen. Een nachtje slapen bleek te helpen.
Alle interventies liepen volgens het protocol: Als we mensen bewust maken van de gevolgen van hun gedrag dan veranderen ze hun gedrag wel. Er bleek inderdaad een effect te zijn. Alleen bleek dat effect vooral te verklaren doordat de onderzochte groep medestudenten waren. Maar hoe pas je dit toe op ‘het grote publiek’? Iedereen zit lekker knus in hun eigen filterbubbel; berichten die men niet leuk vindt komen niet boven de aandachtshorizon uit. Een filmpje over de gevolgen van vleesconsumptie wordt weg geklikt, een bericht over fast-fashion genegeerd.
Ineens begreep ik wat ik en alle andere Kleaners anders doen. We maken anderen niet eerst bewust van de gevolgen van zwerfafval in de hoop dat ze daardoor hun gedrag veranderen. Wij veranderden ons gedrag en maken zo anderen bewust.
Nu snap ik ook waarom al die wetenschappers die doorlopend met nieuwe en nog betere onderzoeken komen er maar steeds niet in slagen om mensen hun gedrag te veranderen. Waarom nog meer en nog beter onderzoeken daar geen verandering in zal brengen. Meer onderzoek en meer cijfers maken het niet beter, ze zorgen voor nog meer apathie.
Tesla-rijders hebben meer mensen geënthousiasmeerd om elektrisch te gaan rijden dan welk wetenschappelijk rapport ook. Bevriende vegetariërs en veganisten doen mensen meer nadenken over hun eigen vleesconsumptie dan welk zielig en of gruwelijk filmpje over de bio-industrie dan ook.
Mensen veranderen hun gedrag niet door wat ze weten, ze veranderen hun gedrag doordat ze anderen (van hun eigen peer-group) ander gedrag zien vertonen. Daarna willen ze zich misschien wel verdiepen en bewust worden. Maar misschien ook niet, en doen ze gewoon mee, omdat het ‘de nieuwe normaal’ is geworden.
Opgeruimde groet,
Peter
PS: Zojuist luisterde ik naar een podcast van “You are not so Smart” Over het boek ‘What we think about when we try not to think about global warming’ van Per Epsen Stoknes. Ook daarin komt naar voren dat het gedrag van je buren als beste motivator geldt om mensen duurzamer te laten leven.
PS2: Wat vond de universitair docent van Goda Perlaviciute van mijn gastcollege?
Recente reacties